مقاله بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران

دسته: علوم انسانی
بازدید: 103 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 12 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 16

مقاله بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران در 16 صفحه ورد قابل ویرایش

قیمت فایل فقط 3,000 تومان

مقاله بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران در 16 صفحه ورد قابل ویرایش

بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران

دستاوردها و نیازها

واژه های كلیدی

بهداشت روان، تاریخچه، بلایای طبیعی

مقدمه

جمهوری اسلامی ایران كشوری پهناور با مساحت بیش از 1648000 كیلومتر مربع است و شامل 28 استان، 282 بخش، 724 قریه، و بیش از 2260 روستا است. جمعیت بیش از 60 میلیون نفر تخمین زده می‌شود با 4/50 درصد زیر سن 19 سال و 4/4 درصد بالای 65 سال. میزان رشد جمعیت 41/1 درصد می باشد. روند شهرنشینی رو به افزایش است تو 4/60 درصد جمعیت در مناطق شهری و 6/39 درصد در مناطق روستایی سكونت دارند. شهرهای بزرگ گسترش می یابند و تنها در تهران (پایتخت) ، بیش از 11 میلیون نفر زندگی می‌كنند. زبان رسمی كشور فارسی است و 6/99 درصد از جمعیت مسلمان هستند. شاخص های بهداشت عمومی در كشور بهبود یافته است و نیل به این دستاوردها مدیون سیستم مراقبت بهداشتی اولیه (PHC) می باشد. گسترش شبكه بهداشتی توسط نیروهای محلی به دور افتاده ترین نقاط كشور میسر شده و تغییرات عمیقی در برقراری و تداوم بهداشت جامعه بدنبال داشته است. مراقبت های بهداشتی نیز به دلیل افزایش منابع انسانی و توزیع مناسب آن بهبود یافته است. تعداد پزشكان در مقایسه با 47373 پزشك در سال 1369 به 90000 رسیده و تعداد تخت های بیمارستانی از 55368 تخت در سال 1358 به 96148 تخت در سال 1376 افزایش یافته است. خدمات سرپایی نیز در 65 كلینیك دولتی و 328 كلینیك خصوصی ارائه می‌شود.

در حال حاضر 735 روانپزشك مشغول به كار هستند و سالانه حدود 50 روانپزشك جدید فارغ التحصیل می‌شوند. 3/1 تخت روانپزشكی برای هر 10000 نفر وجود دارد كه از متوسط منطقه ای (8/0 برای 10000 نفر) بالاتر و از آمار 6/3 در آمریكا و 3/9 در اروپا بسیار پایین تر است. 25 دكترای روانشناسی بالینی، بیش از 389 كارشناس ارشد روانشناسی بالینی و 5000 كارشناس روانشناسی نیز، وجود دارند.

تاریخچه خدمات بهداشت روان

برای خدمات بهداشت روان در ایران، می توان چهار دوره قایل شد. دوره اول كه تا سال های 1320 ادامه یافت و دارالمجانین ها با شرایط بسیار نامناسب در تهران، همدان شیراز و اصفهان وجود داشتند. دوره دوم از سال های 1320 یعنی هنگامیكه دانشكده پزشكی در كشور تأسیس، و روانپزشكی به عنوان شاخه ای از طب مدرن منظور شد، آغاز گردید. تأسیس بیمارستان های دانشگاهی جدید و تدریجا ایجاد و رشد دپارتمان ها و بیمارستان های روانپزشكی و آموزش دستیاری روانپزشكی در سالهای 1340، حداقل در شهرهای بزرگ، منجر به بهبود مراقبت های ارائه شده برای بیماران روانپزشكی شد.

در سومین دوره كه سال های 1350 را شامل می شد، تلاش هایی در جهت دستیابی به مراقبت های بهداشت روان جامع، توسط انجمنی برای توانبخشی معلولین و خدمات بهداشت روان جامعه صورت گرفت. این امر توسط اولین معاونت وزارت بهداشت و تأمین اجتماعی انجام شد. وزارت متبوع اقدام به یك سری پژوهش های همه گیرشناسی و تأسیس تعدادی بیمارستان و مراكز روانپزشكی جدید در نقاط مختلف كشور نمود و آغاز به آموزش سطح بندی شده در روانپزشكی و روانپرستاری كرد. این برنامه های آموزشی و تحقیقاتی، پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، در انستیتو روانپزشكی تهران ادغام شد. چهارمین دوره از مهر ماه 1365، هنگامیكه برنامه ملی بهداشت روان (NPMH) توسط یك تیم چند رشته ای (MULTIDISCIPLINARY) از متخصصین طرح و توسط دولت پذیرفته شد، آغاز گردید. استراتژی اصلی، ادغام فعالیت های جدید در یك سیستم مراقبت های بهداشتی اولیه كارآمد بود.

ادغام بهداشت روان در سیستم مراقبت های بهداشتی اولیه

از سال 1367 تا 1369 یك پیش مطالعه (Pilot study) موفق در شهركرد و شهررضا در مركز جمهوری اسلامی ایران انجام شد كه نشانگر افزایش قابل ملاحظه دانش بهداشتكارها و بهبود مهارت های بیماریابی در مقایسه با مناطق شاهد بود متعاقب آن، حركت هایی در كشور صورت گرفت كه منجر به گسترش سریعتر برنامه شد. برخی عوامل كه منجر به این تسریع شدند، عبارت بودند از :

        §  ایجاد واحد سلامت روان در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی

        §  اعلام بهداشت روان به عنوان نهمین جزء مراقبت بهداشتی اولیه

        §  تشكیل كمیته مشورتی بهداشت روان كشوری كه اعضای آن هیئت علمی دانشكده های پزشكی بودند.

        §  تهیه آیین نامه های آموزشی برای تمام سطوح ارائه بهداشت (1367)

        §  بازنگری ها و كارگاه ها درباره برنامه كشوری (1370) و متدولوژی تحقیقات بهداشت روان (1372)

        § بزرگداشت سالانه هفته بهداشت روان در مهر ماه از سال 1364

        § ارتقاء آگاهی سایر كاركنان بهداشت از طریق كارگاه ها، سمینارها و كنفرانس‌ها

        §  ارتقاء‌ آگاهی عمومی در مورد بهداشت روان از طریق رسانه ها.

دستاوردها

توسعه دوازده ساله طرح ادغام بهداشت روان در مراقبت های بهداشتی اولیه منجر به بهبود بسیار زیاد در استقرار سرویس های بهداشت روان شده است. تعداد مراكز بهداشتی بخش ها كه در آن طرح ادغام انجام شده در سال 1380 به 234 مركز افزایش یافت (84% از مراكز در دسترس). تعداد مراكز بهداشتی شهری و روستایی كه در آن طرح ادغام بهداشت روان در PHC انجام شد، به 2417 مركز (54 درصد از مراكز موجود) رسید. تعداد خانه های بهداشت كه در آن بهداشت روان در سیستم PHC ادغام شد، به 10000 افزایش یافت (70 درصد خانه های بهداشت موجود). علاوه بر این تعداد افراد در نواحی روستایی كه توسط این طرح پوشش داده شدند به 15626729 نفر (63 درصد) و در مناطق شهری به 4568301 نفر (8/10) و در مجموعن به 20195130 نفر (1/30 درصد) بالغ شده است.

بهداشت روان در كودكان و نوجوانان

در دو دهه اخیر، تغییر زیادی در توزیع سنی جمعیت بسوی سنین كمتر پیش آمده است. بالطبع برنامه های بهداشت روان نیز نیاز به تغییر جهت مناسب دارد. در این زمینه چندین طرح دارای همپوشی انجام شده است. بعنوان مثال، برنامه های بهداشت روان مدارس آغاز شده اند. در دماوند، شهری با 250000 نفر جمعیت در 100 كیلومتری شمال تهران، یك پیش طرح در سال 1376 آغاز شد كه هم دانش آموزان و هم والدین را در بر می گرفت. مداخله به نحو بارزی دانش و نگرش دانش آموزان و والدین آنها را نسبت به بهداشت روان بهبود بخشید، اعتماد به نفس دانش آموزان افزایش یافت و مشكلات آنها با والدین و آموزگاران كمتر شد، ترس از امتحان تخفیف یافت و تنبیه جسمی دانش آموزان و مدرسه گریزی خاتمه یافت و آزار جنسی وسیگار كشیدن كاهش یافت. این مطالعه یك مثال درمعیار كوچك است كه نشان می دهد چگونه مداخله در مدرسه می تواند كمك كننده باشد. یك برنامه بهداشت مدارس جامع در دست تهیه و اقدام می باشد.

با توجه به آزار كودكان، بهداشت روان یك برنامه براساس پیشگیری از آزار كودكان و خشونت علیه زنان بامشاركت یونیسف و WHO آغاز كرد. سه پروژه تحقیقاتی برای تعیین وسعت مشكل بعنوان بخشی از روند ارزیابی نیازها، انجام پذیرفت. مجموعه متون آموزشی برای پزشكان عمومی و بهداشتكارها، برای جلوگیری از آزار كودكان تهیه شد و چهار كارگاه آموزشی با موضوع حقوق كودكان در چهار استان برگزار شد. در زمینه آزار كودكان و جنبه های مختلف آن، اعم از جسمی، جنسی و احساسی كماكان باید بیشتر كاركرد و قسمت اصلی فعالیت باید در ساختار برنامه بهداشت مدارس گنجانده شود.

سوء مصرف مواد

بدلیل عادت مصرف تریاك كه از دیرباز در ایران وجود داشته است، همیشه فشار زیادی از طرف سیاست گذاران برای راهكارهای كاهش عرضه مطرح بوده است. در سال های 1360، فعالیت های كاهش تقاضا به نفع كاهش عرضه نادیده گرفته شد. كلیه فعالیت های جاری در زمینه كاهش تقاضا، از سال های 1370 شروع شده است. سابقا از دیدگاه مصرف كنندگان مواد بود. هنگامیكه مشخص شد چنین راه كاری مؤثر نیست، اولین برنامه ملی در زمینه كاهش تقاضا در سال 1373، آغاز بكار كرد. در همین سال، اولین درمانگاه سرپایی در یك مركز بهداشت دولتی شروع به كار كرد. همزمان یك گروه خودیار معتادان گمنام (Narcotics Anonymous) با تعداد كمی عضو آغاز به كار كرد. كه در حال حاضر بیش از 10000 عضو دارد.

همچنین قریب به 130 درمانگاه سرپایی و 300 تخت برای درمان معتادین در مراكز بهداشت دولتی در دسترس است. در همان زمان بسیاری از بازآموزی ها و كارگاه های آموزشی برای پزشكان، پرستاران و مددكاران اجتماعی براساس اهداف كاهش تقاضا برگزار شد. این همه ، در كنار تسهیل قوانین كه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزشی پزشكی انجام شد، منجر به درگیر شدن صدها پزشك در درمان مصرف كنندگان مواد شد. تخمین زده می‌شود كه تنها در مراكز دولتی، سالانه حدود 60000 مصرف كننده مواد پذیرفته می‌شوند.

بر اساس اطلاعات جاری در زمینه مصرف مواد در كشور، تخمین زده می‌شود كه 5/1 میلیون فرد وابسته به مواد وجود دارند. تریاك شایعترین ماده مصرفی با 37 درصد می باشد و پس از آن حشیش و هروئین به ترتیب با 21 و 19 درصد قرار دارند. میانگین سنی مصرف كنندگان مواد 33 سال است، در حالیكه میانگین سنی شروع مواد 22 سالگی است. درصد مصرف كنندگان تزریقی مواد 29 می باشد و عجیب نیست كه 63% از افراد آلوده با HIV و AIDS در جمهوری اسلامی ایران سابقه مصرف مواد تزریقی داشته اند.

گرچه برنامه های درمانی تصویب شده جاری شامل رژیم های جایگزین نمی شوند، اما استراتژی های كاهش آسیب به زودی در برخی زندان ها آغاز می‌شوند. با توجه به پیشگیری اولیه، هم اكنون برنامه های متعددی در سطح جامعه در حال اجرا هستند كه غالب آنها شامل مشاركت مدارس هستند. همچنین، رسانه ها بطور گسترده ای علیه مصرف مواد می جنگند و یك طرح اولیه برای ارزیابی امكان ادغام یك برنامه پیشگیری از اختلالات سوء مصرف در سیستم PHC در دست اجرا است.

جهت دریافت فایل مقاله بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایرانلطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 3,000 تومان

برچسب ها : تحقیق بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران , پروژه بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران , مقاله بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران , دانلود تحقیق بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران , بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران , بهداشت روان , جمهوری اسلامی ایران