مطالعه عوامل مؤثر در افزایش مهارت نوشتن خلاق در دانش آموزان متوسطه استان بوشهر

دسته: روانشناسی و علوم تربیتی
بازدید: 77 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 187 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 169

جامعه‌ی پویا 1و پرتلاش امروزی یك لحظه درنگ نمی كند تا بتواند به فنون جدید و قدرت والای علمی دست پیدا كند در چنین عصری كه عصر شكوفایی و بهره جستن از نبوغ بزرگان علمی، پژوهندگان ،مخترعین ، مبتكرین، صنعتگران و است برای اداره سازمان‌های اجتماعی ـ فرهنگی ـ اقتصادی و آموزش جامعه به فكر و ذهن افراد خلاق 2 نیاز است ، تا بتوان همگام و همپای پیشرفت جامعه

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

مطالعه عوامل مؤثر در افزایش مهارت نوشتن خلاق در دانش آموزان متوسطه استان بوشهر

فهرست		صفحه
جدول شماره 3 ـ1	دامنه نمره خلاقیت ...................................................................................................................................................................................................	76
جدول شماره 3 ـ2	دامنه نمره انگیزه پیشرفت ....................................................................................................................................................................................	76
جدول شماره 4 ـ 1	توزیع فراوانی میزان خلاقیت آزمودنی‌ها ......................................................................................................................................................	78
جدول شماره 4 ـ2	توزیع فراوانی میزان خلاقیت آزمودنی‌های خلاق ....................................................................................................................................	80
جدول شماره 4 ـ3	توزیع فراوانی میزان خلاقیت آزمودنی های  عادی ..................................................................................................................................	80
جدول شماره 4 ـ4	توزیع فراوانی میزان انگیزه پیشرفت آزمودنی های  پسر به تفکیک خلاق و عادی ..............................................................	81
جدول شماره 4 ـ5	توزیع فراوانی میزان انگیزه پیشرفت آزمودنی‌های  دختر به تفکیک خلاق و عادی ..............................................................	82
جدول شماره 4 ـ6	توزیع فراوانی میزان علاقه‌مندی آزمودنی‌های  به امور فرهنگی هنری .........................................................................................	84
جدول شماره 4 ـ7	توزیع فراوانی به خاطر آوردن دوران کودکی ..............................................................................................................................................	84
جدول شماره 4 ـ8	توزیع فراوانی تداعی دوران کودکانه توسط بازی‌های کودکانه ..........................................................................................................	85
جدول شماره 4 ـ9	توزیع فراوانی علاقه‌مندی پاسخگویان به بازی‌ها ......................................................................................................................................	86
جدول شماره 4 ـ10	توزیع فراوانی انجام دادن کارهای فرهنگی ـ هنری .................................................................................................................................	86
جدول شماره 4 ـ11	توزیع فراوانی وضعیت تحصیلات اولیه آزمودنی ها ...............................................................................................................................	87
جدول شماره 4 ـ12	میزان علاقه‌مندی دانش‌آموزان به مطالعه کتاب و روزنامه ....................................................................................................................	87
جدول شماره 4 ـ13	توزیع فراوانی میزان گذران اوقات فراغت آزمودنی ها ..........................................................................................................................	88
جدول شماره 4 ـ14	میزان علاقه‌مندی به شنیدن قصه و داستان ....................................................................................................................................................	88
جدول شماره 4 ـ15	میزان خستگی نسبت به نوشتن دفتر خاطرات، یادداشت یا هر گونه تمرین نوشتاری ..........................................................	89
جدول شماره 4 ـ16	میزان تشویق پاسخگویان به انجام مهارت نوشتن .....................................................................................................................................	90
جدول شماره 4 ـ17	توزیع فراوانی شرکت در دوره‌های آموزش ویژه ......................................................................................................................................	90
جدول شماره 4 ـ18	خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت انگیزه پیشرفت در دانش آموزان خلاق و عادی ....................	91
جدول شماره 4 ـ19	خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت خلاقیت در دانش آموزان خلاق و عادی  .................................	91
جدول شماره 4 ـ20	خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت تکرار و تمرین نوشتن در دانش آموزان خلاق و عادی  ...	92
جدول شماره 4 ـ21	خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت مطالعه کتب غیر درسی در دانش آموزان خلاق و عادی  .	93
جدول شماره 4 ـ22	خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت میانگین قصه گویی والدین و ... برای دانش آموزان خلاق و عادی	93
جدول شماره 4 ـ23	خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت میزان تشویق و ترغیب دانش آموزان خلاق و عادی  .............................	94
جدول شماره 4 ـ24	خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت علاقه به بازی در دانش آموزان خلاق و عادی  ........................................	94
جدول شماره 4 ـ25	خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی میزان اوقات فراغت دانش آموزان خلاق و عادی  ..................................................	95
جدول شماره 4 ـ26	خلاصه نتایج آزمون t انجام شده برای بررسی تفاوت علاقمندی به فعالیت های هنری در دانش آموزان خلاق و عادی  ....	96
فهرست نمودارها
نمودار ستونی 4ـ1	میزان خلاقیت دانش‌آموزان خلاق و عادی به تفکیک جنسیت ............................................................................................................	79
نمودار ستونی 4ـ2	میزان انگیزه پیشرفت دانش‌آموزان خلاق و عادی به تفکیک جنسیت ........................................................................................................	83

1ـ1 مقدمه  

1

     جامعه‌ی پویا [1]و پرتلاش امروزی یك لحظه درنگ نمی كند تا بتواند به فنون جدید و قدرت والای علمی دست پیدا كند . در چنین عصری كه عصر شكوفایی و بهره جستن از نبوغ بزرگان علمی، پژوهندگان ،مخترعین ، مبتكرین، صنعتگران و... است برای اداره سازمان‌های اجتماعی ـ فرهنگی ـ اقتصادی و آموزش جامعه به فكر و ذهن افراد خلاق [2] نیاز است ،  تا بتوان همگام و همپای پیشرفت جامعه به پرورش[3] افراد خلاق اقدام نمود.

     بسیاری بر این عقیده‌اند كه خلاقیت[4] امری ذاتی است و فقط خداوند این ودیعه خود را به عده‌ای از انسانها بخشیده و قابل آموزش و آموختنی نیست . عده‌ای با این عقیده مخالفند و ابراز می دارند خداوند به همه انسانها یكسان نعمت بخشیده این افراد (خلاقان) از این نبوغ خدادادی خود ، بیشترین بهره را برده‌اند و نیز معتقدند كه خلاقیت صفت مشترك تمامی انسانها است كه با پرورش آن می توان آن را از حالت ركود درآورد و از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل كرد و بالعكس می‌توان خلاقیت را با آموزش ناصحیح و غلط از ریشه خشكاند. تحقیقات ادعای گروه دوم را تصدیق كرده و خلاقیت را صفت مشترك تمام انسانها دانسته ، اما مقدار و نوع خلاقیت از فردی به فرد دیگر متفاوت می‌دانند و هر انسانی به نوعی از خلاقیت خود بهره می‌برد یكی زیاد یكی كم(پیرخایفی،1376). این تحقیقات نشان داده است كه رشد و پرورش خلاقیت از همان بدو تولد و دوران كودكی آغاز می‌شود و در دوران دبیرستان به مرحله شكوفائی خود نزدیك می‌شود. البته اگر این توانایی در انسان پرورش یابد تا پایان عمر به غنای والای علمی آن افزوده می‌شود.

     پیرخایفی (1376) آموزش خلاقیت را امری حیاتی می‌داند كه باید در سطوح مختلف تحصیلی به صورت همگانی انجام گیرد و این آموزش همگانی متضمن انعطاف پذیری ذهن ، توانمندی شخصیت انسان (پرورش روحیه‌ی استقلال و اعتماد به نفس) و ایجاد زمینه و بسترهای مناسب اجتماعی فردی و خانوادگی است. جدای از آموزش همگانی و عمومی آموزش ویژه نیز از ضروریات است . با آموزش ویژه، فكر به طور خاص در یك زمینه ، مهارت مطلوب و مناسب را كسب می‌كندو به اصطلاح اهل علم تخصص می‌یابد. تفاوت اساسی موجود میان آموزش همگانی و آموزش ویژه این است كه در آموزش همگانی فرد یاد می‌گیرد كه چگونه در خدمت خود باشد و قابلیت‌های خود را بشناسد و  به استعدادهایش در زمینه‌های مختلف پی ببرد، امّا در پرورش ویژه فرد علاوه بر شناخت قابلیت‌های خود به خدمات اجتماعی نیز توجه می‌كند و یاد می‌گیرد كه چگونه در خدمت جامعه باشد و خود را وقف اجتماع نماید . فرد به صرف داشتن اندیشه‌های خلاق به ما تضمین نمی‌دهد كه حتماً این اندیشه را در هر سطحی از خلاقیت كه می‌خواهد باشد می‌تواند به مرحله بازدهی و تولید برساند قطعاً در این راه عوامل شخصیتی بسیاری وجود دارند كه مانع از به نتیجه رسیدن اندیشه خلاق افراد می‌شوند. عواملی چون ـ اعتماد به نفس پایین ـ نبود اراده و پشتكار ـ اضطراب ـ تشویش خاطر ـ دل نگرانی ـ وسواس ـ خود كم بینی ـ حساس نبودن نسبت به پدیده‌ها ـ تمایل به همرنگی و یكنواختی فكر از عواملی به شمار می‌‌روند كه راه را بر اندیشه خلاق می‌بندد . از این رو تدارك دیدن زمینه‌ای كه باعث برطرف ساختن عوامل شخصیتی ذكر شده می‌شود ، مهمترین قدم برای رشد اندیشه به شمار می‌رود. در این میان تأكید ویژه بر نقش خانواده و در مرحله‌ی دوم مدرسه است .

     ادیسون (به نقل از میرزا آقایی ، 1382) اظهار می‌دارد كه : تمام پیشرفتهای عالم گیرش من جمله اختراع برق را مدیون تفكر منظم و یادداشت برداری دقیق است . این گفته ادیسون نقش نوشتن را واضح و روشن بیان می‌كند.

     انسان با نوشتن باعث می‌شود كه كلمات بر روی كاغذ نقش بگیرند و جاودانه شوند و چشمان آدمی را بار دیگر وادار به تحریك كنند و به دنبال آن ، نگاه‌ها به حركت در می‌آیند و چرخه‌ای از نگاه ها ـ سكوت ـ تفكر و نوشتن شكل بگیرند . اگر انسان بخواهد به افكار نو برسد باید بنویسد و لحظاتی از عمر خویش را (چه روز و چه شب) به نوشتن اختصاص دهد. او با نوشتن ، درست فكر می‌كند و با ظهور افكار جدید، چرخی را به حركت وا می‌دارد كه انتهایش رسیدن به كلمات جدید است انسان با نوشتن تلاش می‌كندبا خود صحبت كند. زمانی را كه آدمی صادقانه با خود شروع به صحبت كردن می‌كند و ارتباطی با درون خود بر قرار می‌كند، سبب بیداری درونش می‌شود. تكامل بشر از طریق كشف و ثبت تجربیات صورت پذیرفته است. زمانی كه انسان با نوشتن به افكار خویش وسعت می‌دهد این اقدام  زمینه ساز جهت وجود دیگری در انسان می‌شود. در چرخه نگاه ـ سكوت ـ تفكر محصول زیبایی بنام هنر نوشتن نهفته است . نوشتن می‌تواند زمینه ساز شكو‌فایی افكار نو در انسان شود (میرزا آقایی ، 1382).

     واقعیتی كه نمی‌توان از آن فرار كرد این است كه توفیق در نوشتن شباهت زیادی به توفیق در هر كار مشكل دارد. این توفیق مستلزم گذراندن یك دوره طولانی كار آموزی است كه طی آن، شخص مبانی هنر نوشتن می‌آموزد و با اصول پر رمز و راز آن آشنا می‌گردد. انسان برای التیام درون خود می‌نویسد اگر چه در عالم رؤیا سیر می‌كند . او بدون توجه به پاداش به تلاش می‌پردازد تا بتواند خود را باور كند و ذهن خود را بارور سازد. البته نقش قریحه و استعداد فردی در كسب این مهارت بسیار مهم است.با نویسندگی می‌توان به صورت چشمگیری قدرت تصور را پرورش داد و آزمایش‌های علمی ، سیال بودن[5] در نویسندگی را به عنوان شاخص اساسی استعداد خلاقیت ارزیابی نموده است (اسبورن ، 1966 ، ص44).

     نوشتن به انسان گشادگی فكر و وسعت دید می‌دهد . انسان هر گاه به بازی با كلمات می‌پردازد از میان حصار درون خارج شده و به كاوش در درون دیگران می‌پردازد و از دسترنج آنها استفاده می‌برد و به توسعه فكردیگران می‌پردازد.

     بارها شاهد بوده‌ایم كه نویسنده‌ای به دلایلی نتوانسته كتابی را به پایان برساند ولی دیگری به نحوی شاید مطلوب‌تر ادامه می‌دهد یا نویسنده‌ای به زبان شیرین‌تر داستانی را به زبان خود با بهره گیری از كتاب دیگری نقل می‌كند.این نمونه‌ای از گشادگی فكر است.

     اسبورن[6] (1966) معتقد است : « گشادگی فكر برای خلاقیت آنقدر مهم است كه باید عواملی را كه ممكن است راه نفوذ مغز را در جستجوی ایده‌ها ببندد از خود دور كنیم . برای پاستور وقتی كه به جنوب فرانسه برای نجات مردم رفت آسان بود كه علت بیماری كرم ابریشم را كشف شده تلقی كند پرورش دهندگان كرم ابریشم كوشیدند كه نظریات خود را در زمینه این بیماری كه چه بود و چه چیز‌هایی باعث آن می‌شوند به او بقبولانند اگر وی تئوریهای آنان را در این مورد قبول می‌كرد هرگز قادر به یافتن پاسخی كه برای كشورش آنقدر با ارزش بود نمی‌شد» (ص68) .  

     عده‌ای معتقدند كوشش فكری كار آسانی است اما با وجود این اعتقاد كمتر به كوشش فكری حساب شده دست می‌زنند . شاهد این مدعا این است كه بارها دیده‌ایم همزمان با پخش آهنگ یا تصنیفی شنونده به همنوایی با خواننده می‌پردازد ولی به محض خاموش گشتن صدا ـ صدای زبان همراه از حركت می‌افتد حتی اگر بارها آهنگ را زمزمه كرده باشد . این سكوت و سقوط نتیجه‌ی عدم كوشش فكر و تفكر عمیق است (اسبورن ، 1966 ، ص165).

     اگر به جمع دانشجویان سال آخر دانشگاه‌ها بروید و از سختی دوران تحصیل از ایشان سوال كنید اكثر آنها از مشقت و سختی نوشتن پایان نامه یاد می كنند . آیا آنها از جمع‌آوری اطلاعات و پیشینه تحقیق عاجزند؟ آیا از انجام كارهای آماری رایج و یا از نوشتن و شروع آن ؟  تمام جواب آن است كه یقیناً از شروع نوشتن.

1

     ویلیام جیمز [7] (به نقل از اسبورن ، 1966)گفته است : «در نهان خانه تاریك مغزمان می‌دانیم كه چه باید بكنیم لیكن به نحوی نمی‌توانیم (نمی‌دانیم) از كجا شروع كنیم. هر لحظه در انتظار طلسم شدن هستیم. لیكن لحظه‌ای بعد این انتظار تمام شده  و در مسیر آن غوطه وریم» . (ص 120)

     گر چه نوشتن و انشاء جملات برای ما پرورش یافتگان نظام آموزشی ، كاری سخت و طاقت فرسا است اما بیان عواطف،  احساسات درونی و مكنونات قلبی تسكین بخش آلام و آمال انسان‌هاست .

     در این عصری كه جوان غرق در ماهواره و سخت افزار گشته و نوشتن را به فراموشی سپرده است به سختی می‌توان از خلاقیت در نوشتن آن هم به این نرمی و آسودگی خاطر ، سخن راند چرا كه دل‌های رایانه‌ای و چشم‌های ماهواره‌ای زبان محاوره‌ای و ذهن پویا و خلاق نوشتاری را از مردمان گرفته است و راه را بر پویندگان راه دانش بسته و اجازه ورود به اندك طالبان هنر‌مند نداده و نمی‌دهد.جهان با سیر شتابنده و صعودی خود راه را می‌پیماید و ما با تكیه به دانسته‌ها ؛ داشته‌ها و نوشته‌های گذشتگانمان سیر نزولی را طی می‌كنیم . هدف از بیان این سطور این نیست كه ما خاطرات جاوید گذشتگانمان را به فراموشی بسپاریم و پیشینه شگرفمان را هیچ پنداریم یا بالعكس دست به كار شگرفی بزنیم و تك تك دانش‌آموزان را نویسندگان و اندیشمندان  نظریه پردازآینده بكنیم ؛ هدف آن است كه فاصله نوشتن و گفتن را كم كنیم و دلهره و هراس از نوشتن را كاهش دهیم.

1ـ2 بیان مسئله تحقیق

     تردیدی نیست كه دوام و بقای كشور‌های مترقی مدیون نوآوری نیروهای خلاق آن كشورهاست تقلید و استفاده و كپی كردن از كشفیات دیگران واماندگی و وابستگی علمی فرهنگی را به دنبال دارد امروز زمین و زمان در سلطه‌ی اندیشه‌های مبتكران و مخترعان نوین است. « در كشورهای پیشرفته اعتقاد بر این است كه امروزه به جای تولید كالا باید به تولید دانش فنی و به جای اندیشه‌های مصرفی، به تولید اندیشه‌های بدیع و ناب و جدید اقدام كرد. اولین شرط اجرای چنین سیاستی ، ایجاد زمینه مناسب برای پرورش خلاقیت‌هاست برای انجام این مهم ، باید هدفهای آموزشی یك جامعه حامل پیامهای خلاق باشد» (كیامنش و شهرآراء ، 1378) .

     آمابلی[8] (1989) خلاقیت را سه جزئی می‌داند : كسب مهارت در یك زمینه علمی و مهارت‌های تفكر و رفتار و عملكرد خلاق و انگیزه درونی[9] از اجزاء تشكیل دهنده خلاقیت است. در این پژوهش[10] ، مهارت نوشتن خلاق كه یكی از اجزاء تشكیل دهنده خلاقیت است را انتخاب نموده‌ایم . پس در اولین گام باید مهارت نوشتن خلاق را با تعریفی روشن تبیین نماییم . می‌توان مهارت نوشتن خلاق را بدین گونه تعریف كرد: مهارت بكارگیری حواس، استفاده از صوت و لفظ برای بیان مفاهیم و حقایق و انعكاس احساسات و عواطف ؛ خلق و آفرینش اثر هنری نوشتاری.

     تعریف یاد شده از عناصری چون : حواس ـ خلق اثر هنری و انعكاس احساس تشكیل شده برای تبیین تعریف فوق تعریف عناصر ذیل ضروری است:

مهارت[11] : مجموعه‌ای از آموزش‌های نظری و عملی كه به تدریج انسان را قادر می‌سازد حقایقی را كه به خوبی نمی‌شناسد یا نمی‌تواند انجام دهد به نحو مطلوبی انجام دهد (عطار، 1375).  

حواس[12] : انجام هر گونه مهارتی چه یدی و چه ذهنی که نیاز به بكارگیری قوای حس شنیداری ـ دیداری و گویایی دارد . همچنین حواس چشایی و لامسه در ارتباط آدمی با جهان خارج از محیط طبیعی كاری كمتر از سه حس ذكر شده انجام نمی‌دهند (عطار، 1375).

انعكاس احساس[13] از آنجا كه نوشتن نیاز به بكار‌گیری هر چه بهتر حواس دارد؛ در بیان احساسات نقش نوشتن به دلیل پایداری بسیار ارزشمند و خطیر است(عطار، 1375).

     خلق اثر هنری[14] خلق اثر هنری درتدوین یك كتاب ارزشمند یاترسیم اثر هنری و... خلاصه نشده است . كودكی كه با كلمات قصار خود نظر معلم ،والدین را جلب می‌كند یا هنر‌مندی كه با بازی زیبای خود عواطف بینندگان را تحریك می‌كند همه و همه خالق اثر هنری هستند .مهارت نوشتن خلاق، یكی از حوزه‌های خاص مهارت است كه مراحل پنجگانه فرآیند خلاقیت را دارا است. در پشت نگاه ، تأمل و تفكر انسان مسئله‌ها نهفته است . آدمی برای حل مسئله‌هایش ، برای به نمایش گذاشتن افكار و اندیشه‌هایش به جمع آوری اطلاعات و منابع می‌پردازد و خود را آماده نوشتن[15] می‌كند. داشتن ایده‌های بدیع و نوین و منحصر به فرد از درون انسان تراوش می‌كند. گاه این ایده قدم به عرصه وجود نمی‌گذارد و هویدا نمی‌گردد و در بطن آدمی می‌میرد. گاه با تولید اندیشه نوین تحول شگرفی در جامعه صورت می‌پذیرد (آمابلی ، 1989 ، ص 57).

     نویسندگان بعد از ایجاد ایده به اعتبار‌یابی می‌پردازند . اینان چون آشپزی كه غذای در حال تهیه خود را می‌چشد تا ببیند خوب شده است یا نه عمل می‌كنند.  ارزیابی[16] از نوشته آخرین گام نوشتن است كه نویسنده‌بر می‌دارد یا نوشتن را متوقف می‌كند و مسئله را از نو  تعریف می‌كند و یا لبخند رضایت بر لبانش نقش می‌بندد و ادامه می‌دهد. داشتن استعداد اندك می‌تواند پایه گذار مهارت نوشتن خلاق باشد . همان كاری كه سكوت ـ تفكر و تكرار و تمرین در تداوم نوشتن انجام می‌دهند. قلمرو مهارتها به منزله مواد اولیه ـ استعداد ـ آمـوزش و تجـربه در یك حوزه خاص می‌باشد. این قلمرو تا حدودی ذاتی است كودكان مطمئناً با درجات متفاوتی از استعداد به دنیا می‌آیند . آموزش و تجربه می‌تواند حتی در سطوح نسبتاً كمی از استعداد راه بلندی را به سوی پیشرفت طی كند (آمابلی ، 1989 ، ص 58).

     واضح است كه انسان قبل از آنكه بتواند در یك زمینه خلاق گردد باید دارای مهارت باشد كه اكثر ما آن را نادیده می‌گیریم اما چه كسی شنیده است كه دانشمندی بدون فرا گرفتن فیزیك اتمی بتواند در زمینه علم فیزیك اتمی خلاق گردد و هیچ كودكی قادر به انجام كاری خلاق در زمینه نقاشی نخواهد بود  مگر آنكه طرز به دست گرفتن قلم‌مو تركیب رنگ‌ها و كشیدن خطوطی را كه قصد دارد برروی كاغذ بیاورد را بیاموزد.جالب اینجاست كه توانایی در یك زمینه الزاماً به توانایی درسایرزمینه‌ها مربوط نمی‌گردد (آمابلی ، 1989 ، ص 59) .  

     آیا نویسنده‌ی هر نوشته‌ای را می‌توان خلاق شمرد؟ این سؤالی است كه ذهن خوانندگان كتب و نشریات را به خود مشغول داشته است و پاسخ ثابتی نیافته است. با توجه به آنچه گفته شد نویسنده خلاق ، نویسنده‌ای است كه بدون تكلف بتواند افكار و اندیشه‌هایش را به نمایش بگذارد و نوشته خلاقانه نوشته‌ای است كه از درون افراد سرچشمه گرفته باشد و بر درون دیگران حكمفرمایی ‌كند تاریخ شاهد تحولات عظیمی بواسطه درخشش نویسند‌گان خلاق بوده  و خواهد بود . بسیار دیده شده است كه نویسندگان خلاقی سر خود را بواسطه نوشتن حقانیت از دست داده‌اندو بر خلاف آن نویسندگانی هم بوده‌اند كه حتی با نوشتن یك كتاب سر میلیون‌ها نفر از زیر شمشیر جلادان زمان بیرون كشیده‌اند.

     در این تحقیق پژوهشگر به دنبال ارائه‌ی پاسخ‌هایی مناسب برای پرسش‌های ذیل است :

     1ـ آیا بین میزان انگیزه پیشرفت دانش‌آموزان خلاق (نویسنده) و عادی تفاوتی وجود دارد؟

     2 ـ‌آیا بین میزان خلاقیت دانش‌آموزان  خلاق نویسنده و عادی تفاوتی وجود دارد ؟

     3 ـ آیا بین میزان تكرار و تمرین دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوتی وجود دارد ؟

     4 ـ آیا بین میزان مطالعه كتب غیر درسی دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوتی وجود دارد؟

     5 ـ آیا بین میزان قصه گویی (والدین ،دوستان، نزدیكان و معلمین)برای دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوتی وجود دارد؟

     6ـ آیا بین میزان تشویق و ترغیب دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوتی وجود دارد؟

     7ـ آیا بین میزان بازیهای كودكانه دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوتی وجود دارد؟

     8 ـ آیا بین میزان اوقات فراغت دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوتی وجود دارد؟

     9 ـ آیا بین میزان فعالیتهای هنری دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوتی وجود دارد؟

1ـ3 اهمیت و ضرورت پژوهش

     تردیدی نیست كه مهمترین نقشی كه والدین می‌توانند در تربیت كودكان ایفا كنند ، پرورش توانایی خلاقیت آنها‌ست زیرا خلاقیت به نحوی از انحاء عامل كلیه پیشرفت‌های بشری است و امكان بروز خلاقیت افراد وقتی مهارت‌ها و انگیزه‌‌ی خلاقیت در كودكی پرورش یابد بسیار بیشتر است واقعیت از این مهمتر این كه ، بسیاری از روان شناسان تأكید دارند خلاقیت و سلامت روح و روان همراه و همگام‌اند . خلاقیت كلید طلایی خوشبختی است (آمابلی ، 1989 ، ص 7) .  

     خلاقیت حوزه افراد «تیزهوش»و با استعداد نیست. مهمترین عامل در خلاقیت، انگیزه برای انجام كار‌های خلاق است.

     استعداد ـ ویژگی‌های شخصیتی و مهارتی به والدین و مربیان نشان می‌دهد كه كودك چه كاری می‌تواند انجام دهد ولی انگیزه نشان می‌دهد چه كاری انجام خواهد شد. انطباق انگیزه‌ها با استعداد و مهارتهای كودكان است كه در خلاقیت كارساز می‌باشد (آمابلی ، 1989 ، ص 7). آیا نوشتن می‌تواند فشار روحی را كاهش داده لطمات گذشته را درمان کرده دردها را تسكین داده و روحیه انسان را بشاش و عالی نماید؟ بسیار دیده شده است كه افراد با داشتن یك دفتر خاطرات و نوشتن آلام و امیال خود در آن دفتر ، خود را سبكبال و سبك بار می‌كنند. نوشتن مهارت است و كسب مهارت نیاز به آموزش دارد . نوشتن و نویسندگی یكی از مقوله‌های آموزش زبان فارسی است  درس انشاء امروزه نقش یك كار تفننی به خود گرفته است . مدیران مراكز آموزشی از معلمان ادبیات می‌خواهند جهت بالا بردن نمره معدل سالانه دانش آموز حداكثر نمره دانش‌ آموز را بدهند . همه محصلین به نوشتن نیاز دارند این نیاز از كارهای ساده نگارشی شروع می‌شود تا به پیشرفته‌ترین آثار ادبی و هنری می‌رسد. ما توفیق تمدن اسلامی و غنای آن را در آثار بزرگان و نوشته‌های اندیشمند‌ان آن دوران می‌بینیم .هر گاه قدم به جلو می‌گذاریم با غفلت در برنامه ریزی آموزش و پرورش روبرو می‌شویم . اگر آموزش و پرورش ما امروز به چنین امری توجه نكند فردا بسیار دیر خواهد شد(میرزا آقایی ، 1381) . اكتفا نمودن به برگزاری مسابقات  انشاء نویسی ـ مقاله نویسی ـ پژوهش و تحقیق ـ سرودن شعر و قصه یعنی ایستایی و ركود .

     جوامعی كه بتوانند خلاقیت نسل جوان را احیاء و شكوفا سازند از میزان قابل توجه توسعه، رشد و شكوفایی علمی برخوردار خواهند شد و هر میزان كه خلاقیت پرورش و تعالی نیابد ركود علمی ـ صنعتی و فرهنگی را باید برای آن جامعه انتظار داشت (نوكنده ، 1383 ، ص 35) .

1ـ4 اهداف پژوهش

     در نظام آموزشی ایران به تفكر منطقی، توانایی بیان كلامی، خوب خواندن توجه بیشتری نسبت به توانایی فضایی، خلاقیت و تفكر شهودی می‌شود . این توجه نباید راه را بر هنرمندان و خلاقان مسدود نماید چرا كه جامعه همانگونه كه به علم و منطق نیاز دارد به هنر و خلاقیت نیز احتیاج دارد.

     هدف كلی از این پژوهش عبارتست از بررسی عوامل مؤثر در افزایش مهارت نوشتن خلاق در دانش‌آموزان مقطع متوسطه كه در راستای این هدف كلی، اهداف جزئی زیر مد نظر می‌باشد :   

     1ـ بررسی و شناخت میزان تأثیر انگیزه پیشرفت بر نوشتن خلاق دانش‌آموزان

     2ـ بررسی و شناخت میزان خلاقیت دانش‌آموزان خلاق نویسنده و عادی

     3ـ بررسی و شناخت میزان تأثیرتكرار و تمرین بر نوشتن خلاق دانش‌آموزان

     4 ـ بررسی و شناخت میزان تأثیرمطالعه كتب غیر درسی بر نوشتن خلاق دانش‌آموزان

     5 ـ بررسی و شناخت میزان تأثیرقصه گویی(والدین، دوستان، نزدیكان، معلمین) بر نوشتن خلاق دانش‌آموزان

     6ـ بررسی و شناخت میزان تأثیرتشویق و ترغیب بر نوشتن خلاق دانش‌آموزان

     7ـ بررسی و شناخت میزان تأثیربازیهای كودكانه بر نوشتن خلاق دانش‌آموزان

     8 ـ بررسی و شناخت میزان تأثیراوقات فراغت بر نوشتن خلاق دانش‌آموزان

     9ـ بررسی و شناخت میزان تأثیرفعالیت‌های هنری بر نوشتن خلاق دانش‌آموزان

1ـ 5 فرضیه‌های پژوهش

 1ـ بین میزان انگیزه پیشرفت دانش‌آموزان خلاق نویسنده و عادی تفاوت وجود دارد.

     2 ـ بین میزان خلاقیت دانش‌آموزان خلاق نویسنده و عادی تفاوت  وجود دارد .

     3 ـ بین میزان تكرار و تمرین دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوت وجود دارد.

     4ـ بین میزان مطالعه كتب غیر درسی دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوت وجود دارد.

     5 ـ بین میزان قصه گویی (والدین ، دوستان، نزدیكان ومعلمین) برای دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوت وجود دارد.

      6ـ بین ‌ میزان تشویق وترغیب‌دانش‌آموزان خلاق‌و‌عادی تفاوت‌ وجود دارد.

      7ـ بین میزان بازی های كودكانه دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوت وجود دارد.

      8 ـ بین میزان ‌اوقات فراغت دانش‌آموزان‌خلاق و عادی تفاوت  وجود دارد.

      9ـ بین میزان علاقه‌مندی به فعالیت‌های هنری دانش‌آموزان خلاق و عادی تفاوت وجود دارد.

1ـ6 تعاریف عملیاتی متغیرها و مفاهیم تحقیق

1ـ6ـ1 نوع متغیر‌های تحقیق

   این تحقیق از نوع تحقیقات غیر آزمایشی است . در تحقیق غیر آزمایشی روابط بین متغیر‌ها‌ی دستكاری نشده ،‌ مطالعه می‌شود بدین معنا كه محقق متغیر‌های مورد مطالعه را شخصاً دستكاری نمی‌كند، بلكه آنها را به گونه‌ای كه در گذشته اتفاق افتاده بررسی می‌كند و تأثیر آنها را بر یكدیگر و یا در سایر متغیر‌های مورد نظر مورد مشاهده قرار می‌دهد.

     غیر آزمایشی بودن پژوهش حاضر با توجه به عدم امكان دستكاری متغیر‌ها معلوم می‌باشد. در این پژوهش ما با دو نوع متغیر از نظر نقش ‌آنها سر و كار داریم :

     1ـ متغیر‌های مستقل[17]                      2 ـ متغیر وابسته[18]

     در تعریف متغیر مستقل می توان گفت متغیر مستقل متغیری است كه می‌تواند بر متغیرهای دیگر تأثیر گذار یا علّت وقوع یا افزایش یك رویداد شود . در این پژوهش متغیر‌های مستقل عبارتند از:

     1ـ انگیزه پیشرفت 

     2ـ تكرار و تمرین نوشتن

     3ـ بازی‌های كودكانه  

     4 ـ كارهای هنری 

     5 ـ اوقات فراغت

     6 ـ قصه گویی والدین ، معلمین، دوستان و ...

     7ـ تشویق و ترغیب والدین

    8 ـ مطالعه كتب غیر درسی 

   9ـ میزان خلاقیت

     متغیر وابسته: منظور متغیری است كه تحت تأثیر متغیر یا متغیر‌های مستقل قرار می‌گیرد.

     متغیر وابسته در این پژوهش مهارت نوشتن خلاق در دانش‌آموزان متوسطه‌ی استان بوشهر می‌باشد . از نظر اندازه‌گیری متغیر‌های موجود  ، با توجه به نظم رتبه‌ای[19] كه افراد مورد مطالعه از آن برخوردار هستند این متغیر‌ها جزء متغیر‌های كمّی قرار می‌گیرند .

1ـ 6 ـ2 مراحل اندازه گیری[20] متغیر‌ها

     از آنجا كه هدف پژوهش كشف روابط بین متغیر‌هاست،برای كشف این روابط ناچاریم به اندازه‌گیری متغیر‌ها بپردازیم می‌دانیم شناخت هر فرد یا گروهی از افراد مستلزم جمع ‌آوری اطلاعات لازم در مورد آنان بر اساس روش علمی یعنی اندازه گیری است. همانگونه كه قبلاً گفته شد در این پژوهش اندازه گیری به صورت كمی انجام گرفته بر همین اساس به صفات یا خصایص افراد بر اساس قواعدی معین ، اعداد معین و مقادیر كمی نسبت داده شده است.

1ـ6 ـ3 تعریف متغیر‌ها

    نخستین گام برای اندازه گیری هر متغیر، تعریف دقیق آن است . قبل از هر كاری اول باید بدانیم كه در واقع چه چیزی را می‌خواهیم اندازه گیری كنیم .گاهی اوقات دشواری حل مسائل و پاسخ دادن به پرسش‌ها به دلیل مبهم بودن متغیر‌های آن است. متغیر‌هایی كه نزد افراد مختلف معانی متفاوت دارند، چنانچه پژوهشگر تعریف دقیق و روشنی از آنها نداشته باشد قادر به اندازه‌گیری آن نخواهد بود .

     برای سهولت در انجام اندازه‌گیری متغیرها ابتدا به تعریف مفهومی متغیر‌ها سپس به تعریف عملیاتی آنها می‌پردازیم .

     الف)تعریف مفهومی[21] یا سازه

     ـ انگیزه پیشرفت : میل یا اراده تسلط بر اطلاعات و دانش‌های نظری در یك زمینه‌ی معین ؛

     ـ تكرار وتمرین : انجام دوباره یك عمل و توسعه یادگیری با توجه به یافته‌های قبلی؛

     ـ میزان خلاقیت : میزان تحولات دامنه‌دار و جهشی در فكر و اندیشه انسان به طوری كه حائز توانایی در تركیب عوامل قبلی به طرق جدید باشد (آقایی فیشانی ، 1377).

     ـ بازی‌های كودكانه : فعالیت‌ها و تمایلات طبیعی فرد در زمان كودكی است كه اساسی‌ترین پایه رشد كودك محسوب می‌شود (عطاران ، 1375).

     ـ مطالعه كتب غیر درسی: نگرش در كتب غیر درسی برای وقوف در آنها ؛

     ـ فعالیت‌های هنری : به هر گونه فعالیتی كه به ذوق و قریحه‌ی هنری فرد مربوط شود گویند .

     ـ قصه‌گویی و داستان پردازی : بیان داستان، حكایت و قصه برای برخوردار‌ی از تجارب دیگران؛

     ـ اوقات فراغت : انتخاب آگـاهانه توأم با انگیزه‌ی لازم و آزادی كـامل به منظور گذر از یك فعالیت اجباری و بدون تمایل به فعالیتی دلخواه و مورد رضایت با هدف استفاده‌ی بهینه از زمان و فرصت جهت رشد فكر ، جسم ، تعالی روح و روان شخص یا به تعریف دیگر زمان آسایش و استراحت بعد از انجام كار و فعالیت اجباری (رستمی ، 1379) ؛

     ـ تشویق و ترغیب والدین : بشوق انداختن و راغب كردن والدین فرزندان را، جهت انجام كاری؛

     دانش‌آموز خلاق : دانش‌آموز خلاق كسی است كه قادر است بیشترین راه‌حل مناسب را مطرح كند تا مسئله‌ی مورد نظر را تحلیل نماید . یا به تعریف دیگر ، دانش‌آموز خلاق آگاهانه یا به طور ناخودآگاه افكار (اسبورن ، 1966)خود را در تمام جهات به كار می‌اندازد و خطر انحراف از راه‌حل‌های سنتی را به جان می‌خرد و برای رسیدن به نتیجه از مشاركت ، مشابهت ، محدودیت و ... استفاده می‌كند (امیر حسینی ، 1384) .

دانش‌آموز عادی : به دانش‌آموزی گفته می‌شود كه بر مبنای قیاس‌های نزدیك و استمرار بر این كار و عدم استمرار بر مبنای استدلال و حساسیّت در برابر رویدادهای بیرونی ، به تفكر و عمل می‌پردازد (امیر حسینی ، 1384) .

     ب) تعریف عملیاتی[22]

     هدف از تعریف عملیاتی قابل مشاهده كردن و اندازه‌گیری متغیر‌هاست.

     ـ انگیزه پیشرفت : كسب نمره‌ی متوسط از آزمون انگیزه‌ی پیشرفت ؛

     ـ تكرار و تمرین : داشتن دفتر خاطرات و نوشتن مسایل و رخداد‌های روزانه در آن و استمرار در انجام این عمل را وسیله‌ی سنجش این متغیر قرار داده‌ایم.

     ـ بازی‌های كودكانه : انجام بازیهایی در فضای آزاد ، گل بازی ، خمیر بازی و ... نمونه‌هایی از بازی‌های كودكانه انجام گرفته در زمان كودكی است كه می‌تواند وسیله‌ی سنجش این متغیر قرار گیرد .

     ـ كارهای هنری : پرداختن به نقاشی، خطاطی، سفالگری، هنر‌های دستی، نمایشی .... راهی برای عملیاتی كردن این متغیر است.

     ـ اوقات فراغت : برای عملیاتی نمودن این متغیر از شاخصهایی نظیر با دوستان بودن، میزان تماشای تلویزیون و بازی و سرگرمی و مطالعه استفاده شده است.

     ـ قصه‌گویی : میزان علاقه‌مندی به شنیدن قصه از زبان والدین ، دوستان، معلمین راهی برای عملیاتی كردن این متغیر بوده است.

---

جهت دریافت فایلمطالعه عوامل مؤثر در افزایش مهارت نوشتن خلاق در دانش آموزان متوسطه استان بوشهر لطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

برچسب ها : مطالعه عوامل مؤثر در افزایش مهارت نوشتن خلاق در دانش آموزان متوسطه استان بوشهر , مهارت نوشتن , قصه‌گویی , طرح توجیهی مطالعه , نمره خلاقیت , نمره انگیزه پیشرفت , میزان خلاقیت آزمودنی‌ها , تداعی دوران کودکانه توسط بازی‌های کودکانه , طرح توجیهی مطالعه عوامل مؤثر در افزایش مهارت نوشتن خلاق در دانش آموزان متوسطه استان بوشهر , روانشناسی , , , دانلود طرح توج